آشنایی با رشته گرافیک و بازار کار آن در ایران | آپدیت 1402
فهرست مطالب:
گرافیک، یکی از پرطرفدارترین رشته‌های گروه هنر با بازار کار رو به رشد و درآمد مناسب، در دوران حاضر به شمار می‌آید. بسیاری از دانش‌آموزان با تمایل به هنر و خلاقیت در زمینه نقاشی و طراحی، به دنبال تحصیل در رشته گرافیک هستند. در این مقاله، مراحل و مشخصات انتخاب این رشته از سطح هنرستان تا دانشگاه و تبدیل شدن به یک گرافیست را بررسی می‌کنیم تا شما در انتخاب خود مطمئن شوید و برای تحقق اهدافتان آمادگی داشته باشید.
گرافیک چیست؟
گرافیک یکی از هنرهای تجسمی است که در واقع زبان تصویری است. این رشته از دوره‌های متوسطه دوم، از طریق هنرستان یا مدارس فنی و حرفه‌ای قابل دنبال است. این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد نیز ارائه می‌شود و گستره وسیعی از فرصت‌های شغلی در خود دارد. دانشجویان این رشته از طریق آموزش‌های مختلف به طراحی، نقاشی، استفاده از رنگ‌ها و نمادها و همچنین تمام عناصری که یک تصویر را تشکیل می‌دهند، آموزش می‌بینند. این رشته در دوره هنرستان و دانشگاه نیازمند ابزارهای طراحی و نقاشی بوده و فرآیند تجربی زیادی را دربر می‌گیرد.
شرایط ورود به رشته گرافیک برای شروع تحصیل در رشته گرافیک از سطح هنرستان، شما نیازمند شرایط مشخصی هستید. برای شروع، می‌توانید به هنرستان مرتبط با گرافیک مراجعه کرده و در آزمون هدایت تحصیلی شرکت کنید. همچنین، پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، می‌توانید در آزمون کنکور هنر شرکت کرده و در صورت قبولی، به دوره کارشناسی گرافیک پیوسته و مسیر تحصیلی خود را ادامه دهید.
شرایط ورود به رشته گرافیک در هنرستان برای ورود به رشته گرافیک در پایه دهم هنرستان، شما باید شرایط زیر را داشته باشید:
- کسب نتایج مناسب در آزمون هدایت تحصیلی.
- مجموع نمرات دروس ریاضی، تجربی و حرفه و فن در سه پایه راهنمایی (بدون در نظر گرفتن ضریب) حداقل ۳۰ باشد.
- نمره درس ریاضی ۱ حداقل ۱۰ باشد.
- مجموع نمرات دروس مرتبط با گرافیک در دوره راهنمایی و پایه اول متوسطه (بدون شمول نمره کارگاه خود اتکایی) حداقل ۱۲۰ و معدل آنها حداقل ۱۲ باشد.
با توجه به این مشخصات، شما می‌توانید اقدام به ورود به رشته گرافیک از سطح هنرستان نمایید و با پیگیری و تلاش، به تحقق آرزوهای تحصیلی و حرفه‌ای خود برسید.
برای دستیابی به موفقیت در زمینه گرافیک، به علاوه از علاقه و همچنین توانمندی‌های متنوع خود، نیاز است که در طول مسیر تحصیلی و حرفه‌ای خود، این توانمندی‌ها را پرورش داده و بهبود بخشید:
- خلاقیت و نوآوری: توانایی به خلاقیت و ایجاد راه‌حل‌های جدید در طراحی و گرافیک بسیار مهم است.
- قدرت تخیل بالا: تخیل و ابتکار در ایجاد طرح‌های منحصر به فرد از ویژگی‌های اساسی یک گرافیست موفق است.
- استعداد در نقاشی و طراحی: توانایی در نقاشی و طراحی باعث بهبود کارهای شما و جذب مخاطبین خواهد شد.
- هوش هندسی: درک و توانایی کار با اصول هندسی در طراحی و تنظیم عناصر گرافیکی مهم است.
- کار با کامپیوتر و نرم‌افزارهای مختلف: مسلط بودن به ابزارهای گرافیکی مانند فتوشاپ، ایلاستریتور، و نرم‌افزارهای مرتبط با طراحی و انیمیشن اساسی است.
- انجام کار تیمی: توانایی در کار در تیم و همکاری با افراد دیگر در پروژه‌های گرافیکی بسیار ارزشمند است.
- مسئولیت‌پذیری در ارائه کار: ارتقاء مسئولیت‌پذیری برای ارائه به موقع و با کیفیت اثر‌های گرافیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- جزئی‌نگری: توانایی در جزئی‌نگری و دقت در کار به کیفیت و حرفه‌ای بودن طرح‌ها کمک می‌کند.
- پشتکار در انجام کار و کسب دانش: تلاش مداوم برای بهبود مهارت‌ها و کسب دانش جدید در زمینه‌های مرتبط با گرافیک ضروری است.
- درک نیازهای بازار و مخاطب: آشنایی با نیازها و ترجیحات مخاطبان و بازار در طراحی‌هایتان موثر است.
- توانایی برقراری ارتباط با افراد برای بازاریابی بهتر: توانایی در ارتباط موثر با مشتریان و همکاران به ارتقاء فرصت‌های شغلی کمک می‌کند.
علاوه بر مهارت‌های تخصصی، آشنایی با نرم‌افزارهای گرافیکی نیز برای یک گرافیست حیاتی است:
- Photoshop
- Flash
- Corel
- Premiere
- Illustrator
- Fireworks
- InDesign
- Visio
- 3D Studio MAX
در آغاز تحصیل در رشته گرافیک، دو راه ورود به دانشگاه برای دانش‌آموزان وجود دارد:
تحصیل در رشته گرافیک شاخه هنر در فنی و حرفه‌ای: این روش شامل شرکت در آزمون کنکور فنی حرفه‌ای پس از اتمام دیپلم می‌شود.
تحصیل در یکی از رشته‌های شاخه نظری: این روش شامل شرکت در کنکور هنر پس از اتمام دبیرستان است.
گرافیک جزو زیرگروه ۱ کنکور هنر است که ضرایب دروس ان را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| درک عمومی هنر | درک عمومی ریاضی و فیزیک | ترسیم فنی | خلاقیت تصویری و تجسمی | خلاقیت نمایشی | خلاقیت موسیقی | خواص مواد |
| ۴ | ۱ | ۱ | ۴ | ۱ | ۱ | ۱ |
آزمون عملی در رشته گرافیک
نحوه ورود به این رشته
برای ورود به دوره‌های تحصیلی در رشته گرافیک، روش پذیرش نیمه متمرکز است، به این معنا که برای ورود به این رشته، باید به یک مرحله مصاحبه حضوری و آزمون عملی پرداخته شود. جهت شرکت در آزمون عملی، شما نیازمند ثبت‌نام مجدد و پرداخت هزینه‌های مرتبط هستید. داوطلبانی که در لیست افراد انتخاب شده برای پذیرش قرار می‌گیرند و تعداد آنها بیش از ظرفیت موجود در رشته گرافیک است، ملزم به شرکت در آزمون عملی با ضریب ۴ می‌شوند.
رشته گرافیک بدون کنکور
در دوره‌های کاردانی و کارشناسی، شما دانش‌آموزان می‌توانید به رشته گرافیک در دانشگاه‌های آزاد، دانشگاه‌های علمی کاربردی، و دانشگاه‌های غیرانتفاعی ثبت‌نام کنید. در این روش، پذیرش بدون کنکور بر اساس سوابق تحصیلی انجام می‌شود، به عبارت دیگر، نمره و معدل دوره متوسطه اجباری جهت پذیرش هستند. تحصیل در دوره بدون کنکور دانشگاه‌ها معمولاً با پرداخت شهریه همراه است. پیشنهاد می‌شود که به لیست رشته‌های بدون کنکور در حوزه هنر نیز نگاهی بیندازید؛ که در آن به اسامی رشته‌های بدون کنکور در حوزه هنر، مدارک مورد نیاز و شرایط ثبت‌نام در آنها پرداخته شده است.
آشنایی با وسایل و ابزارهای مورد نیاز در گرافیک
برای دانشجویان رشته گرافیک، وسایل و ابزارهایی برای ایجاد طرح‌ها لازم است. این وسایل و ابزارها ممکن است بسته به تخصص و علاقه شخصی متفاوت باشند. اینجا برخی از وسایل و ابزارهای مورد نیاز در این رشته ذکر شده‌اند:
- دوربین و فیلم‌برداری، کاغذ عکاسی
- وسایل نقاشی گواش
- قلم‌های متنوع برای طراحی و نگارش
- مقوا و آبرنگ
- مدادرنگی و پاستل
- ماژیک‌های رنگی
- رنگ‌های روغن
- انواع مقوا ایرانی و خارجی
- مدادهای طراحی
- وسایل طبیعی مانند چوب
- ورق‌های فلزی
- برنامه‌ی تحصیلی در هنرستان
در مدت دو سال تحصیل در هنرستان در رشته گرافیک، دانش‌آموزان به مجموعه‌ای از دروس عمومی و تخصصی اختصاصی این رشته مشغول می‌شوند:
دروس عمومی: این دروس شامل مواردی نظیر دین و زندگی، تربیت بدنی، عربی، تاریخ معاصر ایران، زبان خارجی، ریاضی، ادبیات فارسی، جغرافیای عمومی و استان، آمادگی دفاعی می‌شوند.
دروس تخصصی: این دروس شامل مواردی نظیر مبانی هنرهای تجسمی، تاریخ هنر ایران، کارگاه‌های چاپ دستی، خوشنویسی، تاریخ هنر جهان، کارگاه‌های گرافیک، مبانی تصویرسازی، عکاسی، علم مناظر و مرایا، مبانی و کاربرد رایانه، پایه و اصول صفحه‌آرایی، خط در گرافیک، طراحی و کارآموزی می‌شوند.
برنامه‌ی تحصیلی در دانشگاه
در مرحله دانشگاه، برنامه‌ی تحصیلی برای رشته گرافیک تا مرحله کارشناسی شامل دروس مختلفی است:
دروس عمومی: این دروس شامل موضوعاتی مانند متون اسلامی، تربیت بدنی، زبان فارسی، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، تاریخ اسلام، اخلاق اسلامی، معارف اسلامی، زبان عمومی، جمعیت و تنظیم خانواده، کارآفرینی و …
دروس پایه: این دروس به مواردی نظیر مبانی هنرهای تجسمی، هنر در تاریخ، هنر و تمدن اسلامی، کارگاه طراحی پایه، کارگاه عکاسی پایه، کارگاه عکاسی رنگی، کارگاه چاپ، هندسه مناظر و مرایا، کارگاه حجم‌سازی، آشنایی با رشته‌های هنری معاصر، انسان طبیعت طراحی، تجزیه و تحلیل و نقد تجسمی می‌پردازند.
دروس اصلی: این دروس به موضوعاتی مانند خوشنویسی و طراحی حروف، کارگاه چاپ دستی، کارگاه تصویر سازی، تاریخچه کتابت، کارگاه عکاسی تخصصی، تصویر متحرک و …
دروس تخصصی: این دروس شامل موضوعاتی مانند کارگاه ارتباط تصویری سه (پوستر)، کارگاه ارتباط تصویری سه (بسته‌بندی)، کارگاه چاپ دستی (چاپ‌های ماشینی)، کارگاه تصویرسازی عمومی، تجزیه و تحلیل و نقد آثار ارتباط تصویری، کارگاه ارتباط تصویری دو، طرح عملی جامع و طرح رساله نهایی می‌پردازند.
دروس اختیاری: این دروس شامل موضوعاتی مانند آشنایی با کامپیوتر، هنر در دنیای کودکان، حکمت و هنر اسلامی، آشنایی با هنرهای سنتی، هندسه نقوش در صنایع دستی، تبلیغات شهری، طراحی صفحات وب، و طراحی دکوراسیون داخلی می‌باشند
گرایش‌های مختلف در رشته گرافیک
رشته هنر در مقطع کارشناسی ارشد دارای پنج گرایش متفاوت است که در آن به طراحی و تولید محتوای تصویری با تخصص بیشتر پرداخته می‌شود. در ادامه انواع گرایش‌های این رشته را توضیح داده‌ایم:
گرایش پوستر و نشانه:
در این گرایش، شما با فنون صفحه‌آرایی کتاب و مجله، عکاسی، انواع رسانه و مدیریت مراکز و سازمان‌های هنری آشنا می‌شوید. در این حوزه، توانایی طراحی پوسترهای جذاب و نشانه‌های معنا‌دار به منظور جلب توجه و ارتقاء پیام‌ها برای مخاطبان مورد تمرین و توسعه قرار می‌گیرد.
گرایش تصویرسازی:
در این گرایش، تصویرسازی برای نقاشی‌های چاپی (کتاب، مجلات، روزنامه‌ها) یا مجلات آنلاین که دارای پیامی برای مخاطب هستند، از جمله موضوعات مهم است. شما در این گرایش توانایی خلق تصاویری منحصر به فرد با پیام‌های گوناگون را کسب می‌کنید.
گرایش چاپ و دسته‌بندی:
در این گرایش، آشنایی با روش‌های چاپ و نقوش سنتی در ابزارهای مختلف اهمیت دارد. شما می‌توانید در طراحی و چاپ کتب، مجلات، بروشورها و موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرید.
گرایش گرافیک تزیینی و محیطی:
در این گرایش، شما به تجمیل و آراستن محیط و فضای جامعه و شهر می‌پردازید. این شاخه به تدوین طرح‌ها و عناصر گرافیکی برای بهبود ظاهر و تجمل محیط‌های مختلف می‌پردازد.
گرایش گرافیک رایانه‌ای:
در این گرایش، شما از انواع نرم‌افزارها برای ایجاد تصاویر جدید یا تغییر تصاویر موجود استفاده می‌کنید. این شاخه با تمرکز بر ابزارهای رایانه‌ای به شما اجازه می‌دهد تا خلاقیت خود را در تولید و ویرایش تصاویر به کار ببرید.
آینده تحصیلی در رشته گرافیک
علاقه‌مندان به رشته گرافیک می‌توانند بعد از اتمام مقطع کارشناسی ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد با تمرکز بر گرایش‌های مختلف را پیش بگیرند. همچنین، پس از اخذ مدرک کارشناسی، شما در مقاطع کارشناسی و دکترا نیز اجازه دارید که در رشته‌های دیگری در حوزه هنر وابسته به مجموعه هنر تحصیل کنید، مانند:
- طراحی صنعتی
- پژوهش هنر
- هنرهای اسلامی
- تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی
- بازار کار در رشته گرافیک
فارغ‌التحصیلان رشته گرافیک با بازار کار متنوعی درگیر می‌شوند. گرافیست، فردی است که با توجه به سفارش‌هایی که دریافت می‌کند، با بهره‌گیری از مهارت‌های هنری و تخصصی خود، پیام یا ایده‌ای را به وسیله تصاویر و حروف به مخاطبان انتقال می‌دهد. حقوق و درآمد در این حوزه بستگی به زمینه شغلی، میزان تحصیلات، تجربه و توانایی شما به عنوان یک گرافیست دارد. از مزایای این رشته می‌توان به انعطاف در ساعت کار، انجام پروژه‌های مختلف و حتی امکان داشتن چند شغل به صورت تمام وقت یا پروژه‌ای اشاره کرد
شغل‌های مختلف در حوزه گرافیک:
به عنوان یک گرافیست می‌توانید در زمینه‌ها و شغل‌های متنوعی فعالیت کنید و از مراحل مختلف طراحی و تولید محتوای گرافیکی در صنعت و هنر بهره ببرید. در زیر شغل‌های مختلفی که ممکن است به عنوان یک گرافیست انجام دهید، آمده است:
- طراح تصویر کتاب، مجلات و روزنامه‌ها: طراحی تصاویر جلد کتاب، صفحات مجله و روزنامه با توجه به موضوعات مختلف.
- طراحی تصاویر مجلات و کسب و کارهای آنلاین: طراحی محتوا برای مجلات دیجیتال، وب‌سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و کمپین‌های تبلیغاتی آنلاین.
- کار در حوزه تبلیغات و تولید تصاویر پوستر، بروشور و بنرهای تبلیغاتی: طراحی تصاویر و مواد تبلیغاتی برای مشتریان و شرکت‌ها.
- فعالیت در صدا و سیما و حوزه رسانه: طراحی انواع تصاویر برای برنامه‌های تلویزیونی، رادیو و پروژه‌های رسانه.
- تولید تیزرهای تبلیغاتی: طراحی و تولید تیزرهای تبلیغاتی و ویدیوهای کوتاه جهت معرفی محصولات یا خدمات.
- همکاری یا مشارکت در طراحی فضای شهری و زیباسازی شهر: طراحی المان‌های گرافیکی برای محیط‌های شهری، پارک‌ها، معابر و فضاهای عمومی.
- طراحی لوگو و نشانه: طراحی نمادها، لوگوها و نشانه‌های شناختی برای شرکت‌ها، برندها و سازمان‌ها.
- طراحی فونت و ابزارهای مختلف کار با نرم‌افزارهای گرافیکی: طراحی فونت‌های منحصر به فرد و ایجاد ابزارهای گرافیکی مختلف.
- کار در حوزه چاپ و بسته‌بندی: طراحی انواع محصولات چاپی از جمله بروشورها، کاتالوگ‌ها و بسته‌بندی‌های محصولات.
- کار در حوزه موشن‌گرافی و اینفوگرافی: طراحی تصاویر متحرک و تولید انیمیشن‌های تبلیغاتی یا آموزشی.
- طراحی و چاپ روی پارچه، پوشاک، شیشه، چینی، کاغذ، کاشی: طراحی الگوها و تصاویر برای محصولات مختلف.
- طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری (UX و UI): طراحی رابط‌ها و تجربه کاربری در برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها.
- آموزش و تدریس در آموزشگاه‌ها: تدریس مهارت‌های گرافیک به دانش‌آموزان یا علاقه‌مندان.
- تدریس در هنرستان یا دانشگاه: تدریس در دوره‌های هنری در مدارس یا دانشگاه‌ها.
سوالات متداول:
آیا رشته گرافیک پرخرج است؟
هزینه‌ها در این رشته ممکن است مرتبط با تهیه وسایل گرافیکی (مانند دوربین عکاسی یا تبلت) یا استفاده از نرم‌افزارهای متخصص باشد. اما با توجه به مهارات تخصصی و تجربه، درآمد بالایی نیز در این حوزه قابل دستیابی است.
چه گرایش‌هایی در رشته گرافیک وجود دارد؟
در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، انواع گرایش‌هایی مانند پوستر و نشانه، تصویرسازی، چاپ و دسته‌بندی، گرافیک تزیینی و محیطی، و گرافیک رایانه‌ای وجود دارند.
چه شرایطی برای ورود به رشته گرافیک نیاز است؟
شرایط ورود به رشته گرافیک ممکن است در مختلف دانشگاه‌ها متفاوت باشد. اغلب نیاز به نمره و معدل مناسب در دروس مرتبط با گرافیک در دوره راهنمایی و پایه اول متوسطه دارید. همچنین ممکن است بتوانید با استفاده از کنکور هنر یا شرکت در آزمون‌های ورودی دیگر، به رشته گرافیک وارد شوید.
چقدر معدل برای ورود به رشته گرافیک لازم است؟
معدل لازم برای ورود به رشته گرافیک در هر دانشگاه ممکن است متفاوت باشد. اما به طور عمومی، برای ورود به هنرستان و انتخاب رشته گرافیک در مقطع راهنمایی و پایه اول متوسطه، نیاز به معدل حداقلی در دروس مرتبط با گرافیک دارید.
اگر به عنوان یک هنرجو به رشته گرافیک علاقه دارید، می‌توانید با تلاش، تحصیل و تجربه، به یک گرافیست موفق تبدیل شوید و در زمینه‌های مختلف از این تخصص بهره‌برداری کنید
